Mâm Quả Cưới Gồm Những Gì? Tìm Hiểu Ý Nghĩa Từng Mâm Quả

Tại Việt Nam, mâm quả cưới là một phần không thể thiếu trong lễ cưới hỏi truyền thống của người Việt. Không chỉ mang giá trị vật chất, mỗi mâm quả đều chứa đựng những ý nghĩa sâu sắc, thể hiện sự kính trọng đối với gia đình hai bên cũng như lời chúc phúc cho đôi uyên ương. Vậy mâm quả cưới gồm những gì và từng lễ vật mang ý nghĩa gì? Hãy cùng HEHADA tìm hiểu trong bài viết dưới đây!

Mâm quả cưới là gì?

Mâm quả cưới là sính lễ mà nhà trai chuẩn bị và mang đến nhà gái trong lễ ăn hỏi hoặc lễ cưới để thể hiện sự tôn trọng, thành ý của gia đình nhà trai dành cho nhà gái.

Trong lễ ăn hỏi hoặc lễ cưới, nhà trai sẽ cử đội bê tráp (nam thanh niên chưa lập gia đình) mang mâm quả đến nhà gái. Các mâm quả được xếp đẹp mắt trên khay tròn có nắp đậy màu đỏ, thể hiện sự trang trọng. Phía nhà gái cũng sẽ có đội đỡ tráp để nhận mâm quả. Sau khi nhận mâm quả, nhà gái sẽ dâng lên bàn thờ tổ tiên để thực hiện nghi lễ cúng bái. 

Ý nghĩa của mâm quả cưới 

Mâm quả cưới là một phần không thể thiếu trong các nghi lễ cưới hỏi truyền thống của người Việt. Không chỉ đơn thuần là sính lễ mà nhà trai mang đến nhà gái, mỗi mâm quả còn chứa đựng những ý nghĩa sâu sắc:

• Mang giá trị văn hóa truyền thống: Mâm quả ngày cưới trong nghi lễ cưới hỏi của người Việt đã được truyền từ đời này sang đời khác, là phong tục tập quán ngàn đời của người Việt. Mâm quả cưới còn phản ánh những giá trị truyền thống tốt đẹp của người Việt Nam như đạo lý "uống nước nhớ nguồn", sự hiếu khách và tinh thần chu đáo, nghiêm túc trong hôn nhân.
• Thể hiện lòng thành kính với tổ tiên: Mâm quả đám cưới sau khi được nhà gái nhận sẽ được dâng lên bàn thờ tổ tiên để thắp hương, báo cáo về hôn sự của con cháu trong gia đình. Nghi thức này nhằm thể hiện sự kính trọng đối với ông bà, tổ tiên và cầu mong sự phù hộ cho đôi vợ chồng trẻ.
• Bày tỏ sự trân trọng của nhà trai: Cô dâu là người con gái đã được cha mẹ nuôi dưỡng, dạy dỗ trưởng thành. Việc nhà trai mang mâm quả đến nhà gái là một cách để thể hiện lòng biết ơn đối với công ơn sinh thành và dưỡng dục của cha mẹ cô dâu.
• Gắn kết hai gia đình: Trong phong tục cưới hỏi, việc nhà trai chuẩn bị mâm quả cưới hỏi để mang đến nhà gái thể hiện sự thành tâm và tôn trọng đối với gia đình bên vợ. Đây cũng là dấu mốc quan trọng thể hiện sự kết nối chính thức giữa hai bên gia đình.
• Chúc phúc cho cặp đôi: Mỗi mâm quả đều mang những thông điệp đẹp đẽ và ẩn chứa sự mong cầu về cuộc sống hôn nhân, viên mãn cho cặp đôi tân nhân. Chẳng hạn, trầu cau tượng trưng cho sự thủy chung, trái cây tượng trưng cho sự sung túc và đủ đầy.

Mâm quả cưới truyền thống gồm bao nhiêu sính lễ?

Mâm quả đám cưới không chỉ là sính lễ truyền thống mà còn mang đậm giá trị văn hóa, thể hiện sự gắn kết giữa hai gia đình. Tùy theo từng vùng miền, số lượng mâm quả cũng như lễ vật bên trong có sự khác biệt, phản ánh nét văn hóa đặc trưng của mỗi địa phương.

• Miền Bắc: Ở miền Bắc, mâm quả cưới mang đậm tính truyền thống và được chuẩn bị theo số lẻ (thường là 5 - 7 - 9 - 11 mâm), bởi người xưa quan niệm số lẻ tượng trưng cho sự phát triển, sinh sôi.
• Miền Trung: Khác với miền Bắc, người miền Trung thường có phong cách cưới hỏi đơn giản nhưng vẫn đảm bảo đủ đầy lễ nghi, số lượng mâm quả thường dao động từ 5 - 7 mâm. Đặc biệt, mâm quả ngày cưới miền Trung thường có mâm nem chả - một đặc sản của các tỉnh miền Trung.
• Miền Nam: Miền Nam có phong tục cưới hỏi cởi mở và phong phú hơn so với hai miền còn lại. Người miền Nam quan niệm số chẵn là số may mắn, vì vậy mâm quả cưới thường có 6 - 8 mâm. Các gia đình có điều kiện hơn có thể chuẩn bị đến 10 - 12 mâm.

6 mâm quả đám cưới miền Nam gồm những gì?

Người miền Nam thường chuẩn bị 6 hoặc 8 mâm quả, bởi theo quan niệm dân gian, số chẵn tượng trưng cho sự trọn vẹn, sung túc. Trong đó, 6 mâm quả là lựa chọn phổ biến nhất, bao gồm:

1. Mâm trầu cau

Trong lễ cưới truyền thống của người Việt, mâm trầu cau là sính lễ không thể thiếu. Từ xa xưa, trầu cau đã khởi nguồn cho những mối duyên lành, tượng trưng cho tình yêu bền chặt và nghĩa vợ chồng son sắt. Sự hòa quyện giữa lá trầu xanh, cau tươi và vôi trắng tạo nên sắc đỏ thắm, minh chứng cho sự gắn kết vĩnh cửu của cặp đôi tân nhân.

Trong phong tục cưới hỏi, số lượng cau thường là 105 quả (tượng trưng cho “trăm năm hạnh phúc”). Người ta tin rằng, mâm trầu cau càng tươi xanh, càng đẹp mắt thì cuộc sống vợ chồng sau này càng hòa thuận, gắn bó. Mâm trầu cau ngày nay thường được kết thành hình rồng phượng – biểu tượng của sự may mắn và sung túc.

2. Mâm rượu - trà

Đi kèm với trầu cau là mâm rượu – trà, lễ vật dâng lên bàn thờ tổ tiên trong ngày trọng đại. Trà và rượu là những thức uống truyền thống, thường được dùng để tiếp đãi khách quý. Việc nhà trai mang mâm rượu trà đến nhà gái thể hiện sự hiếu khách và lòng tôn trọng đối với gia đình nhà gái.

Trong ngày cưới, mâm rượu – trà còn được dâng lên bàn thờ tổ tiên, như một lời thông báo chính thức về việc con cháu trong gia đình lập gia thất. Đây là nghi thức quan trọng nhằm thể hiện sự kính trọng, biết ơn đối với ông bà, tổ tiên – những người đã sinh thành và phù hộ cho gia đình.

3. Mâm bánh Phu Thê

Bánh phu thê (hay còn gọi là bánh xu xê) có lớp vỏ dẻo trong làm từ bột nếp, nhân đậu xanh bùi béo, kết hợp với sợi dừa thơm ngon. Hai phần bánh được gói trong lá dừa hoặc hộp vuông, tượng trưng cho âm – dương hòa hợp. Nhân bánh đậu xanh vàng óng bên trong thể hiện sự chân thành, thủy chung, trong khi lớp vỏ trong suốt bên ngoài là biểu tượng của lòng bao dung, sự che chở trong đời sống vợ chồng.

Trong đám cưới, bánh phu thê thường được sắp xếp thành mâm quả theo số chẵn, phổ biến là 50 hoặc 100 cái, tượng trưng cho sự trọn vẹn, đầy đủ trong hôn nhân. Khi sắp xếp lên mâm quả, bánh được xếp thành từng tầng cao, có thể trang trí thêm bằng hoa tươi hoặc ruy băng đỏ để tăng thêm tính thẩm mỹ và trang trọng

4. Mâm xôi - gà (hoặc heo quay)

Trong lễ cưới của người miền Nam, mâm xôi – gà hoặc heo quay là một trong những sính lễ quan trọng, thể hiện sự đầy đủ, sung túc và lời chúc phúc cho đôi uyên ương. Trong các đám cưới miền Nam, xôi gấc là lễ vật quen thuộc trong mâm quả cưới. Xôi tượng trưng cho sự gắn kết bền chặt giữa hai vợ chồng, giống như những hạt nếp được kết dính vào nhau không thể tách rời. 

Nếu như đám cưới miền Bắc thường chọn gà luộc thì đám cưới miền Nam lại chọn heo quay. Heo quay là món ăn phổ biến trong các dịp lễ quan trọng của người miền Nam, đặc biệt là trong đám cưới. Heo quay nguyên con, đặc biệt là heo sữa quay, được cho là sẽ mang đến sự thịnh vượng, giúp đôi vợ chồng mau chóng phát tài, phát lộc.

5. Mâm trái cây

Mâm trái cây là một trong sáu mâm quả quan trọng trong đám cưới truyền thống miền Nam Việt Nam. Đây là mâm lễ vật có ý nghĩa cầu mong đôi vợ chồng sẽ sớm có con đàn cháu đống, gia đình đông đúc hạnh phúc. Đồng thời, các loại trái cây này cũng biểu trưng cho nguyện ước cuộc sống vật chất của cặp đôi sẽ luôn dồi dào, sung túc, đủ đầy. Trong đám cưới hiện đại, mâm trái cây có thể được trang trí đẹp mắt hơn với nhiều loại trái cây phong phú.

6. Mâm bánh kem

 Trong đám cưới hiện đại, bên cạnh các sính lễ truyền thống như trầu cau, xôi – gà, heo quay, mâm ngũ quả, thì mâm bánh kem cũng dần trở thành một phần quan trọng trong sính lễ cưới hỏi. Bánh kem tượng trưng cho sự ngọt ngào, gửi gắm lời chúc phúc cho cuộc sống hôn nhân hạnh phúc. Ngoài ra, bánh kem còn mang ý nghĩa gắn kết, bởi trong lễ cưới, cô dâu chú rể thường cắt bánh và cùng nhau thưởng thức miếng bánh đầu tiên, thể hiện sự sẻ chia trong cuộc sống vợ chồng.

Ngoài 6 mâm quả chính, gia đình hai bên có thể bổ sung thêm các mâm quả khác để thể hiện sự chu đáo và thêm phần phong phú cho sính lễ. 

7. Mâm bánh pía hoặc bánh cốm

Bánh pía có lớp vỏ mỏng mềm mại, nhân đậu xanh, sầu riêng hoặc trứng muối béo bùi, tượng trưng cho sự ngọt ngào và ấm áp trong tình yêu. Khi xuất hiện trong mâm quả cưới, bánh pía thể hiện mong ước cô dâu chú rể sẽ có cuộc sống hôn nhân đầy đủ, viên mãn và hạnh phúc bền lâu.

Bánh pía thường được bày theo dạng hình tháp hoặc xếp chồng lên nhau trên mâm, phủ khăn đỏ để thể hiện sự trang trọng. Một số gia đình có thể kết hợp bánh pía với bánh phu thê, bánh cốm hoặc bánh su sê để mâm quả phong phú hơn.

8. Mâm tiền, vàng, trang sức

Trong các đám cưới miền Nam, mâm tiền - vàng - trang sức cũng là một sính lễ mà một số gia đình nhà trai khá giả mang đến nhà gái. Việc nhà trai chuẩn bị tiền, vàng, trang sức để trao tặng cho cô dâu thể hiện sự chu đáo, kính trọng và nghiêm túc trong hôn nhân. Nó cũng là minh chứng cho sự trân quý của gia đình nhà trai đối với cô dâu – người sắp trở thành một phần của gia đình họ.

Mâm tiền, vàng, trang sức còn mang hàm ý nhà trai có trách nhiệm chăm lo, bảo bọc cho cô dâu khi về làm dâu. Đặc biệt, ở một số nơi, sính lễ này còn được xem như của hồi môn nhà trai dành cho cô dâu, giúp cô có một khởi đầu tốt đẹp khi bước vào cuộc sống hôn nhân.

Tổng kết

Mâm quả cưới không chỉ là sính lễ truyền thống mà còn mang ý nghĩa thiêng liêng. Tuy mỗi vùng miền có sự khác biệt trong cách sắp xếp và lựa chọn sính lễ, nhưng ý nghĩa chung của mâm quả cưới vẫn là sự chúc phúc, tôn trọng và gắn kết giữa hai họ. 

Dù theo phong tục vùng miền nào, việc chuẩn bị mâm quả cưới chỉn chu là rất quan trọng. Việc chuẩn bị mâm quả chu đáo không chỉ giúp ngày cưới thêm trọn vẹn mà còn thể hiện sự tôn trọng với những giá trị truyền thống mà ông bà ta đã gìn giữ bao đời nay. Hy vọng HEHADA đã cung cấp cho bạn một số thông tin bổ ích và giúp bạn chuẩn bị lễ ăn hỏi, lễ cưới đầy đủ hơn.